Dünya milyonlarca tür
hayvanla doludur. Yaşayan organizmaların hayatta kalabilmek için duymaya,
düşünmeye, görmeye, bulundukları ortama uyum sağlamaya ve üremeye ihtiyaçları
vardır. Hayvan krallığının başlıca üyeleri primatlar, memeliler, sürüngenler,
memeli deniz canlıları, keseli hayvanlar, kuşlar, yumuşakçalar ve kemirgenler
bulunuyor.
Hayvanların içgüdülerinin
olduğunun en iyi kanıtı 2004 yılında Hint Okyanusu'nda gerçekleşen tsunamidir.
Tsunamiden önce çoğu hayvan türü dağlık bölgelere kaçmıştır. Hayvanlar
insanların tahmin ettiğinden çok daha zeki varlıklardır. Hayatta
kalmak için kendi
kuralları, davranışları, iletişim yolları ve amaçları vardır. İşte dünyanın en
zeki 10 hayvanı karşınızda.
1. Şempanze
Şempanzeler Batı ve Orta
Afrika'nın tropikal ormanlarında ve çayırlarında yaşarlar. Bu canlılar
öğrenebilirler, mantık gerektiren görevleri yerine getirebilirler ve diğer tüm
hayvanlardan daha güçlü bir hafızaya sahiptirler. Hafıza testlerinde lise mezunu
insanları yendikleri görülmüştür. Bilgisayar kullanmayı öğrenip sayısal
problemleri çözmüşlerdir. Şempanze insanlarla iletişim kurabilmek için çok çabuk
ve etkin bir şekilde işaret dilini öğrenir ve insanlara uyum sağlar. Ayrıca
şempanzelerin araçları karmaşık amaçlar için kullandıkları gözlenmiştir.
Sopalardan ince uçlu mızraklar yaparak ağaçlardaki küçük deliklerin içine
sokarlar ve oradaki hayvanları dışarı çıkarırlar. Avlarını yakalamak için
dalları, kabuklu yemişleri kırmak için taşları ve su içmek için yaprakları
kullanırlar. Avlarına saldırmak için çeşitli yöntemler uygularlar.
Şempanze Genom Projesi
2005 yılında bitirildi. Proje sonucunda şempanzelerin genetik DNA'sının %
98'inin insanlarınkiyle aynı olduğu kanıtlandı. Kısa süre önce şempanzelerin,
insan müdahalesi olmadan yavrularına işaret dilini öğrettiği gözlemlendi. Bu
canlıların gerçek kapasitelerini daha yeni anlamaya başladık.
2. Afalina (Şişe Burunlu
Yunus)
Yunusları ve balinaları
kapsayan memeli deniz hayvanları, okynausun en akıllı hayvanları olarak
bilinmektedir. Yunus türü olan afalina (şişe burunlu yunus), tüm dünyada ılık
sularda yaşamaktadır. Aşırı büyük bir beyni vardır. Beyin korteksi ve ön lobu
insanlarınkinden @ büyüktür. Beyin korteksi beynin iletişimden, soyut bilgi
işleminden ve problem çözmeden sorumlu olduğu bölümüdür. Afalinalar kolaylıkla
eğitilirler. Planlama, sorunları çözme, soyut düşünme, söyleneni anlama ve
deneyimlerinden öğrenme yeteneğine sahiptirler. Avlarını yakalamak için sesle
yer belirlerler ve belirli ıslıklarla, ciyaklama sesleriyle birbirleriyle
iletişim kurarlar. Diğer hayvan türlerine karşı merhamet duymaları ise çok
şaşırtıcı bir özelliktir. Kısa süre önce Moko adlı bir yunus Yeni Zelanda'da
sahile vurmuş iki cüce kaşalotu kurtarmıştır. Kaşalotlar saatler boyunca
kıvrandıktan sonra Moko gelip onları kum yığınlarının arasından güvenli bir
bölgeye ulaştırdı. Yerli halk için müthiş bir manzara yaratan bu olay haberlere
konu oldu.
3. Makak
Maymunu
Makak maymunu çok zeki
olmasıyla tanınmaktadır, bu maymunlar tıbbi ve biyolojik
araştırmalarda
kullanılmaktadır. İnanılmayacak kadar güçlü bir hafızası, öğrenme yeteneği ve
kendi başına karar verebilme yeteneğine sahiptir. İnsanlarınkine benzeyen yüz
mimikleri ile kendilerini ifade ederler. Makak maymunları, intahara meyilli
davranışlar sergilemeleri ve saldırı planlamaları ile sosyal yönden çok karmaşık
hayvanlardır. İnsanların iletişim kurarken çıkardıkları seslere benzer detaylı
ses sistemleri vardır. 2007 yılında tamamlanan Makak Maymunu Projesi bu
canlılarla insanların genetik DNA'sının % 93 aynı olduğunu göstermiştir. İnsan
ve makak maymunu kromozomları birbirinin mozaiki gibidir. Bu canlılar da diğer
maymun türleri gibi farklı egzotik hayvanlarla savaşa tabi tutulmuştur. Bu
yarışmalarda maymunların, rakiplerini akıllarını kullanarak yendiği
görülmüştür.
4. Fil
Dünya üzerinde yaşayan 3
fil türü vardır; Afrika çalı fili, Afrika orman fili ve Asya fili. Tüm türlerin
aynı genetik zekaya sahip oldukları sanılmaktadır. Çoğu kültürde filler zekanın
sembolü olarak görülmektedir ve inanılmaz derecede güçlü hafızalarıyla
bilinmektedirler. Akıllarında oluşturdukları harita sayesinde yıllar önce
gittikleri tüm su ve yemek kaynaklarının yerini bile tam olarak hatırlarlar.
Karada yaşayan hayvanlar arasında en büyük beyne sahip olan canlı fildir.
Bağırarak, kükreyerek ve boru sesine benzer sesler çıkararak iletişim kurarlar,
uzun mesafede olan diğer fillerle iletişim kurabilmek için ise yer yüzeyini
kullanırlar. Fillerin çok çeşitli davranışlar sergiledikleri gözlemlenmiştir.
Araç kullanabilirler, oyunlar oynayabilirler, müzik yapabilirler. Sanat
dallarına karşı aşırı derecede yatkınlıkları vardır. Kendilerini ifade eden
resimler çizebilirler. Video görüntülerini izlemenizi öneririz.
5. Afrika Gri Papağanı
(Jako)
Afrika gri papağanı, Batı
ve Orta Afrika'daki yağmur ormanlarında bulunmaktadır. Papağanların insan
konuşmalarını ezberlerleyip tekrarlamaları zaten bilinmektedir, ancak Afrika gri
papağanları kelimeler ve anlamları arasında bağlantı kurabilir, cümle
oluşturabilir. Bu kuşlar birbirleri ile bağırarak, vücut dillerini kullanarak ve
melodik sesler çıkararak iletişim kurarlar. Afrika gri papağanları kolaylıkla
eğitilebilir, konuşmayı öğrenebilir. Ev halkının konuşmalarını birebir taklit
ederek etrafına neşe saçar.
En ünlü Afrika gri
papağanı Alex'tir. Alex 50'den fazla objeyi, 7 rengi, 5 şekli ve tanıyabiliyor.
Sayıları 6'dan fazla olmayan nesneleri tanıyabiliyor. Küçük ve büyük arasındaki
farkı anlayabiliyor. Bir şeyin yukarıda ya da aşağıda olduğunu biliyor. Ayrıca
duygularını ifade edebilen bu dünya akıllısı kuş, eğitimden sıkıldığında "Ben
gidiyorum," diyor.
En inanılmaz hikayelerden
biri de Japonya, Nagarey'de evden kaçıp kaybolan ve yaralanan Afrika gri
papağanının hikayesi. Veteriner hastanesine getirilen papağan kısa süre sonra
"Benim adım Yosuke Nakamura" dedi ve açık adresini tam olarak dile getirdi.
Tabii ki bu sayede sahiplerine teslim edilen papağan hastaneden görevlilere
şarkılar söyleyip dans etmeden ayrılmadı.
Bu videoda ise akıllı
bıdıklardan biri olan Einstein'ı sizlere sunuyoruz.
6. Kuzey Pasifik Dev
Ahtapotu
Okyanusun derinliklerinde
yaşayan dev ahtapot, kafadan bacaklı yumuşakçalar familyası üyelerindendir. Tüm
kafadan bacaklı türlerin zeki oldukları bilinmektedir. Ahtapot ise yaşayan en
zeki omurgasızdır. Yapılan deneysel testlerde bu canlılar uzun ve kısa süreli
hafızaya sahip olduklarını kanıtlamışlardır. İnanılmaz derecede görerek öğrenme
ve sorun çözme yeteneğine sahiptirler. Aşırı derecede büyük bir sinir sistemleri
vardır, ancak sistemin küçük bir kısmı beyni oluşturmaktadır. Ahtapotun
nöronlarının 2/3'ü kolların etrafındaki ve içindeki bağlarda yer almaktadır.
Mimik ve kamuflaj ustası olan ahtapot çok hızlıdır ve keskin gözlere sahiptir.
Kuzey Pasifik dev ahtapotunun 272 kg ağırlığında, kollarının ise 9m uzunlukta
olduğu kayıtlara geçmiştir. Evcilleşebilecek ya da hayvanat bahçesinde ilgi
toplayacak hayvanlar değillerdir. Santa Monica Pier Akvaryumu'na konan bir
ahtapot dönerek bir hortum oluşturmuş ve binlerce litre suyun depodan taşmasına
neden olmuştur.
7. Border Collie
Köpeği
Border Collie, dünyadaki
en zeki köpek cinsi olarak bilinmektedir. Zamanlarının çoğunu koyun sürüsüne
çobanlık ederek, çiftlik hayvanlarını koruyarak geçirirler. Aynı zamanda çok iyi
evcil hayvanlardır. Fiziksel egzersiz ve eğitim ile bu köpekler çok çabuk bir
şekilde öğrenirler. İskoçya, Galler ve İngiltere kökenli bu köpeklerin çiftlik
endüstrisinde çok önemli bir yeri vardır. Avustralya'nın bazı taşra bölgelerinde
eğitimli bir Collie'nin bir insanın yaptığı işin 5 katını yaptığı
belirlenmiştir.
Border Collie tüm cinsler
arasında spora en yatkın köpektir. Yüksek atlama, uçan top ve hatta dans etme
yarışmalarında bile birinci olurlar. Çok güçlü koku alma duyuları vardır ve
yaygın olarak iz sürme köpeği olarak kullanılmaktadırlar. Kurtarma aramalarında
ve ilaç testlerinde kullanılmak üzere eğitilebilirler. Bu köpek kişiliğinizi
kısa zamanda öğrenecek, günlük aktivitelerinizi ezberleyecek ve bir sonraki
adımınızı tahmin ederek istediğine ulaşmanın yolunu bulacaktır.
8. Kuzgunlar ve
Kargalar
Kuzgun ve kargadan oluşan
kargagiller familyası kuşlar arasında en zeki olanlardır. Kuş zekasını ölçmek
üzere yapılan testlerde kargaların en yüksek IQ'ya sahip olduğu sonucu
çıkmıştır. Gözlemleyerek öğrendikleri görevleri yerine getirebilirler, farklı
şekilleri ayırt edebilirler, sayabilirler. Aşırı derecede sosyal varlıklar olan
kargalar hiyerarşiyi sağlamak için havada düellolar yaparlar. İsrail'deki yabani
leş kargaları balık yemi olarak ekmek kırıntılarını kullanmayı öğrenmişlerdir.
Yeni Kaledon kargası günlük yiyecek bulma arayışında araçlar kullandığı için
inceleme konusu olmuştur. Karganın yarattığı araçlar arasında çimen ve yaprak
kesme için kullandığı makas görevi gören nesneler bulunmaktadır. Kuzgunlar da
kargalara çok benzemektedir, ancak kargalardan daha büyüktürler. Simsiyah olan
bu iki kuşun arasındaki fark çıkardıkları seslerdir. Kuzgunlar da kargalar gibi
kasıtlı olarak otoyollara ceviz gibi kabuklu yemişler bırakırlar ve sonrasında
bir arabanın onları ezmesini beklerler. Böylelikle ödüllerine kavuşmuş
olurlar.
9. Fare
Dünyada yüzlerce çeşit
fare türü bulunmaktadır. Bu canlılar dünyanın en çok incelenen ve teste tabi
tutulan hayvanıdır, sayısız kez psikolojik çalışmalarda kobay olarak
kullanılmışlardır. Bunun nedeni, fare psikolojisinin insanınkine yakın
olmasıdır. Bu sayede deneysel karşılaştırma fırsatı bulunmaktadır. Tüm fareler
yeni davranışları ve numaraları çok çabuk öğrenmektedir. 2007 yılında yapılan
araştırmalara göre fareler üstbilişe sahiptir. Üstbilişin, insanlarda ve bazı
primatlarda olduğu bilinmektedir. Fareler inanılmaz derecede kuvvetli koku alma
ve duyma yeteneğine sahiptir. Mayın ve bombaları bulabilmek için
kullanılmışlardır. Son teknoloji ile yapılan araştırmalarda farelerin tüberküloz
enfeksiyonlu tükürük örneklerini koklayarak tanıyabildiği sonucu ortaya
çıkmıştır. Bu canlılar labirentlerden çıkma konusunda ustadırlar. Sosyal
hayvanlar olan fareler heyecan, stres gibi dutgular sergilerler. İnsanlar gibi
rüya görürler. Fareler çok akıllı ve dost canlısı yaratıklardır, onları
incitmeyelim. Buyrun eğlenceli video görüntüsüne göz atın.
10. Portia Labiata
Zıplayan Örümcek
Portia Labiata, Portia
familyasının en zeki örümceğidir ve bu listedeki en küçük hayvandır. "Beyaz
Bıyıklı Portia" olarak da bilinen bu örümcek Afrika, Asya ve Avustralya'nın
çöllerinde ve ormanlarında yaşamaktadır. Bu örümcekler laboratuar testlerinde
öğrenme yeteneklerini sergilemiş ve dünyanın en zeki böceği ünvanını
almışlardır. Sergiledikleri yeteneklerden biri de problem çözme testlerinden
birinde yiyecek için diğer örümceklere tuzak kurmalarıdır. Diğer bir örümcek
ağının köşesine giderek ağa düşmüş bir böcek sesi çıkarmaya başlarlar. Portia
Labiata'nın görme kabiliyeti çok güçlüdür, bu inanılmaz yeteneği çoğu kez
gözlemlenmiştir.
Bu örümcek avlanırken
deneme-yanılma yöntemini uygular. Avı gelip geçerken Potia Labiata sessizce
saatlerce bekler, ta ki saldırmak için o mükemmel an gelene
dek
